فرید شاهمرادی
مدیر فناوری‌های نوین و کسب‌وکارهای دانش‌بنیان وبانک
مدیریت فناوری‌های نوین و کسب‌وکارهای دانش‌بنیان شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی (وبانک)، با هدف تقویت بنیان‌های اقتصاد دانش‌بنیان و تحقق رشد پایدار، گام‌های اساسی در جهت ترویج و توانمندسازی صنایع تابعه گروه برداشته است. این واحد با ایجاد بستر مناسب برای نوآوری و فناوری، به عنوان یکی از محورهای اصلی گروه توسعه ملی، نقش مهمی در استقرار سیاست‌های فناوری‌های نوین و دانش‌بنیان ایفا می‌کند.
شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی به عنوان یک هلدینگ سرمایه‌گذاری چندرشته‌ای، در حوزه‌های مختلفی از جمله صنعت سیمان، غذایی، شوینده، دامپروری و کشاورزی، دارو، ساختمان و… فعالیت می‌کند. این صنایع با چالش‌های متعددی از جمله وابستگی به واردات، مشکلات انرژی، هدررفت پسماندها و عدم دسترسی به خدمات پس از فروش مواجه هستند. در این راستا، رویکرد “ساخت داخل” به عنوان یکی از راهکارهای اصلی برای کاهش وابستگی به خارج، ایجاد اشتغال پایدار، تقویت اقتصاد ملی، ارتقاء فناوری و کاهش هزینه‌های حمل و نقل مطرح شده است.
چالش‌های پیش‌روی گروه
بسیاری از شرکت‌های تابعه وبانک ملزم به استفاده از تجهیزات و محصولاتی هستند که باید از خارج از کشور یا از طریق واردکنندگان داخلی تأمین شوند. این موضوع با توجه به نوسانات ارزی، تحریم‌ها و مشکلات مرتبط با خدمات پس از فروش، چالش‌های فراوانی را ایجاد کرده است. به عنوان مثال، شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع سیمان (سیدکو) در تأمین تجهیزاتی نظیر گیربکس‌های اصلی کوره، الکتروموتورها و چرخدنده‌ها با مشکلات جدی مواجه شده است. علاوه بر این، کمبود انرژی برق و هدررفت پسماندها نیز از دیگر چالش‌های پیش‌روی این شرکت‌ها به شمار می‌آیند.
راهکارهای ارائه شده در وبانک
برای مقابله با این چالش‌ها، مدیریت فناوری‌های نوین و کسب‌وکارهای دانش‌بنیان وبانک، با برگزاری رویدادها و همایش‌های ترویجی نظیر “میتاپ ملی‌تک”، به آگاه‌سازی شرکت‌های تابعه درباره بسترهای موجود برای حل این مشکلات پرداخته است. همچنین، بستری تحت عنوان “سامانه دانش‌بنیان گروه” با آدرس www.mellitech.net ایجاد شده است که در آن شرکت‌های تابعه می‌توانند لیست چالش‌ها و کالاهای ارزبر خود را بارگذاری کنند. شرکت‌های دانش‌بنیان، دارای مجوز فناوری یا نوآور استارتاپی نیز می‌توانند با ثبت‌نام در این سامانه، راهکارهای خود را برای رفع این چالش‌ها ارائه دهند.
یکی از نمونه‌های موفق این تعامل ، همکاری بین شرکت کربن زیست فناوران ایرانیان و شرکت زرین ذرت شاهرود است. شرکت کربن زیست فناوران ایرانیان قادر به تولید کربن فعال در درجه های مختلف است که این محصول جزء کالاهای ارزبر شرکت زرین ذرت شاهرود به حساب می‌آید. این همکاری نمونه‌ای از نحوه استفاده بهینه از ظرفیت‌های داخلی و کاهش وابستگی به واردات است.
حمایت‌های مالیاتی و اعتبارات ویژه
به منظور تشویق شرکت‌ها به فعالیت در حوزه تحقیق و توسعه، حسب بند (ب) ماده (11) قانون جهش تولید دانش‌بنیان، شرکت‌های دارای فعالیت تحقیق و توسعه از اعتبار مالیاتی برخوردار می‌شوند. این سیاست به عنوان یکی از اهرم‌های اصلی جهت‌دهی به سمت توسعه نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان، نقش مهمی در ترغیب شرکت‌ها به سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین ایفا می‌کند.
ظرفیت‌های بلااستفاده و هم‌آفرینی
شرکت‌های تابعه وبانک می‌توانند ظرفیت‌های بلااستفاده خود شامل زمین، کارگاه، آزمایشگاه، خطوط تولید، تجهیزات یا دستگاه‌ها را از طریق بسترهای ارائه شده در واحد مدیریت فناوری‌های نوین و کسب‌وکارهای دانش‌بنیان، در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان یا نوآور استارتاپی قرار دهند. این همکاری‌ها نه تنها به تولید محصولات نوآورانه و توسعه خدمات جدید منجر می‌شوند، بلکه بهره‌مندی از اعتبارات مالیاتی را نیز به دنبال خواهد داشت .
مدیریت فناوری‌های نوین و کسب‌وکارهای دانش‌بنیان وبانک، با ارائه راهکارهای نوین و ایجاد بسترهای مناسب برای همکاری بین شرکت‌های تابعه و دانش‌بنیان، گامی در جهت تحقق اقتصاد دانش‌بنیان و کاهش وابستگی به خارج برداشته است. این رویکرد نه تنها به رفع چالش‌های موجود کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز توسعه پایدار و رشد اقتصادی کشور نیز خواهد بود.
