به
گزارش بورس اوراق بهادار تهران ، بخش نخست گزارش عملکرد شش ماهة کميتة کاهش ريسک
بورس اوراق بهادار منتشر شد. اين گزارش ناظر بر اقدامات اين کميته از بدو
فعاليت در بورس تاکنون است. کميتة ريسک در حدود شش ماه قبل شروع به کار کرد و مركب
از كلية مديران ”عمليات و نظارت“ سازمان، سه تن از اعضاي هيئت‌مديره، دو تن از
صاحب‌نظران و كارشناسان خارج از سازمان (كه باتوجه به موضوع هر بار به جلسات دعوت
مي‌شوند)، و دبيركل سازمان است. مشروح بخش نخست گزارش کميتة ريسک به شرح ذيل است:
۱.
مقدمـه
از
شروع فعاليت ”كميتة ريسك“ بورس اوراق بهادار اكنون حدود شش ماه مي‌گذرد. طي اين
مدت، اقدامات كميته متوجه كاهش ريسك بازار و تشويق سرمايه‌گذاري بلندمدت به دو شيوة
بررسي و تجويز اقدامات موردي و نيز توصية اقدامات بلندمدت و حتي ساختاري در راستاي
تصميمات شوراي بورس، هيئت‌پذيرش، هيئت‌نظارت، و به‌ويژه مصوبات ۱۴/۶/۱۳۸۳
هيئت‌مديره بوده است.
بديهي است وظيفة كميته كه تعيين خط‌مشي يا توصيه به اقدامي مشخص است، نهايتاً توسط
سازمان بورس به‌اجرا درمي‌آيد. بنابراين، اين گزارش به‌شرح فهرست اقداماتي
مي‌پردازد كه با نظر كميته و البته توسط بدنة اجرايي سازمان، جنبة عملي به خود
گرفته است.
۲.
چشم‌انداز و برنامة دو سالة بورس
در
گزارش هيئت‌مديره به مجمع، به‌پيوست صورت‌هاي مالي سال ۱۳۸۱، برنامه‌اي دو ساله
براي توسعة بورس ارائه شده است. اين برنامه كه در جزوة مستقلي تحت‌عنوان
”چشم‌اندازها و برنامه‌هاي دوسالة بورس،“ نيز آمده است، اهداف چهارگانة زير را
دنبال كرده است:
۱. توسعة بازار با هدف دسترسي به عامة شهروندان
۲. اصلاح ساختار مالكيت خانوارها و تقويت طبقة متوسط
۳. كاهش ريسك، تقويت سرمايه‌گذاري بلندمدت، و شفافيت بازار
۴. پيشبرد كار از طريق نيروهاي بازار و انجام معاملات عادلانه
طي
ماه‌هاي گذشته، سازمان اهداف مندرج در اين برنامه را دنبال كرده است، و تصميمات
شوراي محترم بورس، هيئت محترم پذيرش، هيئت نظارت، و هيئت مديرة سازمان نيز كم‌وبيش
راستايي با اهداف بالا داشته است. هرچند كه براي هدف دوم، برنامه‌هاي اجرايي كمتري
طراحي شده است، اما، بورس اقداماتي عمده براي تحقق‌بخشيدن به سه بند ديگر انجام
داده است. به‌نظر مي‌رسد كه اين برنامه كه تا پايان سال ۱۳۸۴ را پوشش مي‌دهد، حداقل
تا پايان سال ۱۳۸۵ نيز توسط سازمان دنبال خواهد شد.
۳.
مصوبة۱۴/۶/۸۳
هيئت‌مديره در زمينة كاهش ريسك از طريق تقويت سرمايه‌گذاري بلندمدت، شفاف‌سازي،
گسترش اطلاع‌رساني، و بسط نظارت در بورس
هيئت‌مديرة سازمان پس از گذشت دورة زماني حدود ۱۲ ماه از اعلام برنامه، و ارزيابي
اجراي آن طي آن دوره، در مرداد و شهريورماه سال ۱۳۸۳، متني را فراهم آورد كه
نهايتاً در تاريخ ۱۴/۶/۱۳۸۳ به تصويب رسيد، و عنوان ”مصوبات هيئت‌مديره درمورد
گسترش اطلاع‌رساني، شفاف‌سازي، و بسط نظارت در بورس اوراق بهادار تهران“ را به خود
گرفت. از آن تاريخ به بعد، اقدامات سازمان در راستاي اجرايي‌كردن آن مصوبه دنبال
شده است. در گزارش حاضر نيز اعّم اقدامات انجام‌شده مبتني بر توصيه‌هاي كميتة ريسك
در چارچوب اين مصوبه است. پيوست ۱ متن مصوبه را نشان مي‌دهد.
عناوين كلي (خط‌مشي‌هاي اصلي) منعكس در اين مصوبه به‌شرح زير است:
*
ضرورت پافشاري بر انجام تعهدات پذيرش و افزايش سهم شناور آزاد
*
اصلاح وضعيت عرضه‌هاي اوليه (IPO)
از طريق تهية دستورالعمل عرضة اوليه و آيين‌نامة تعهد پذيره‌نويسي
*
نحوة افزايش كارايي معاملات از طريق ارتقاي سرمايه‌گذاري غيرمستقيم، منطقي‌كردن
افزايش سرمايه‌ها، و كنترل بيشتر معاملات شركت‌هاي كوچك
*
بسط نظارت از طريق استخدام نيروي انساني كارآمد، سازماندهي براي نظارت درحين انجام
معاملات، تقويت نظارت تالارهاي استاني، توسعة شبكة مشاوره، تشكيلات سازماني، گسترش
نظارت كارگزاري‌ها، و تمركز روي شركت‌هاي با
P/E
بالا
*
بسط اطلاع‌رساني و توليد و ارائة اطلاعات بيشتر از طريق كنترل شايعات، شفاف‌سازي
ارزش‌هاي ذاتي سهام، ايجاد ارتباط الكترونيك با شركت‌ها براي تسريع در انتشار
اطلاعات، به صفر رساندن اطلاعات نهاني در داخل خود بورس، توجه به اطلاعات مناسب هر
گروه از فعاليت، تهية گزارش‌هاي ويژه، گزارش دقيق‌تر معاملات گردشي، طراحي نظام
جامع اطلاع‌رساني كارگزاري‌ها، و ارتباط وسيع‌تر با حرفة حسابداري
*
افزايش شفافيت از طريق تدقيق گروه‌بندي شركت‌ها و به‌ويژه تفكيك شركت‌هاي هلدينگ از
سرمايه‌گذاري و انتشار شركت‌هاي هلدينگ
*
بسط جلسات كارشناسي با همة دست‌اندركاران بازار
*
توجه به عرضه‌وتقاضاي اوراق بهادار در بازار به‌منظور جلوگيري از كمبود نقدينگي و
يا برعكس شكل‌گيري حباب قيمتي
۴.كميتة
ريسك: شكل‌گيري، تركيب، و جلسات
در
راستاي اجرايي‌كردن مصوبات هيئت‌مديره، در كنار اقدامات سازمان، ”كميتة ريسك“
سازمان نيز از آبان‌ماه سال ۱۳۸۳ تشكيل شد. اولين جلسة كميته در روز ۱۷/۹/۱۳۸۳
تشكيل شد، و از آن زمان تا پايان روز ۸/۳/۱۳۸۴، كميته جمعاً ۳۵ نشست داشته است. اين
كميته از شكل اولية غيررسمي آن فاصله گرفته است، و امروزه به‌شكل يكي از كميته‌هاي
فعال بورس، زيرنظر دبيركل سازمان، به فعاليت مشغول است.
كميتة ريسك مركب از كلية مديران ”عمليات و نظارت“ سازمان، سه تن از اعضاي
هيئت‌مديره، دو تن از صاحب‌نظران و كارشناسان خارج از سازمان (كه باتوجه به موضوع
هر بار به جلسات دعوت مي‌شوند)، و دبيركل سازمان است. از اعضاي محترم هيئت‌نظارت
نيز در كلية جلسات كميته دعوت به‌عمل مي‌آيد، و هيئت به صلاحديد خود، در جلساتي كه
مقتضي دانسته، شركت كرده است. جلسات كميته حداقل هر هفته يك‌بار و اغلب در عصر
روزهاي سه‌شنبه تشكيل مي‌شود. كميته داراي دبيري است كه صورت‌جلسات كميته را تهيه
مي‌كند. در مواردي كه تصميمات ويژه و اضطراري بايد اخذ شود، با دعوت فوري از اعضا،
در هر ساعت از روز، كميته ممكن است تشكيل شود.